Omschrijving

Het wachthuisje is gelegen aan de Wolpherenwal, direct bij binnenkomst van de stad via de westelijke stadsingang, de Kanselpoortcoupure, aan de rechterhand. Inmiddels is het gebouwtje wat wonderlijk gelegen met zijn rug naar de coupure en zijn voorgevel met loggia gericht op het bouwblok van de Westwagenstraat. Het lijkt geen enkele relatie te hebben met zijn omgeving. Maar bij de bouw, in 1835, was dat anders. De Kanselpoortcoupure (de stadpoort was reeds in 1818 gesloopt vanwege zijn bouwvallige staat) lag enkele tientallen meter ten oosten van zijn huidige locatie. En de stadswal liep direct achter het wachthuisje langs. Het wachthuisje stond als het ware met zijn rug naar de wal en zijn voorzijde gericht naar de stad. Bovendien was er meer ruimte voor het wachthuisje omdat de bebouwing van de Westwagenstraat iets later begon. Kortom, een mooie plek voor militairen om de stadspoort te bewaken.

In 1908 werd het wachthuisje verbouwd. En niet lang daarna werd het als woonhuis in gebruik genomen voor het huisvesten van militairen en hun gezin. Zoals de sergeant majoor Wigant (instructeur Politietroepen) die met vrouw en dochter het wachthuisje bewoonde tot 1937. Waarna het huisje werd betrokken door het gezin met drie kinderen van sergeant militaire politie Verhaar. Deze nieuwe functie gaf opnieuw aanleiding tot enkele verbouwingen om het pandje meer geschikt te maken voor bewoning. Deze verbouwingen zullen omstreeks 1930 hebben plaatsgevonden.
In 1965 start er een intensive briefwisseling tussen de burgemeester en wethouders van de gemeente Gorinchem en defensie betreffende de verkoop van de militaire gebouwen in de stad. Defensie had het besluit genomen dat het garnizoen de stad Gorinchem zou gaan verlaten. Zij zouden, mede vanwege de kwaliteit van de accommodatie, naar elders worden verplaatst. In 1967 verlaten de garnizoenen daadwerkelijk de stad en eindigt er een eeuwenlange traditie van Gorinchem als Vestingstad.

Bijzonderheden

Stichting Stadsherstel in Gorinchem heeft het Wachthuis bij Kanselpoort aangewezen als het mooiste gerenoveerde pand van 2015.